Zaburzenia integracji sensorycznej – ostatnio niezwykle powszechne – coraz częściej podlegają fachowej terapii w przedszkolach, szkołach czy specjalnych ośrodkach rehabilitacyjnych.
Należy pamiętać, że sama terapia nie ma schematycznego przebiegu i jest uzależniona od konkretnych kłopotów u danego pacjenta: jego wieku oraz stopnia zaburzeń sensorycznych[1]. Właściwa organizacja i interpretacja bodźców jest wypadkową prawidłowego funkcjonowania trzech układów – dotykowego (związanego z identyfikacją bodźców czuciowych), przedsionkowego (skupionego na koordynacji wzrokowo-ruchowej) oraz proprioceptywnego (powiązanego z odczytywaniem położenia ciała) [2].
Terapia sensoryczna – podstawowe założenia
Zajęcia z terapii integracji sensorycznej powinny być prowadzone w specjalnie przystosowanym do tego pomieszczeniu. Pokój nie może stymulować dzieci dodatkowymi bodźcami, powinien być dobrze wyciszony i bogato wyposażony. Sesje ćwiczeń zazwyczaj odbywają się 2 lub 3 razy w tygodniu. Taka częstotliwość pozwala na właściwą obserwację postępów oraz daje dziecku przestrzeń na stosowanie wyuczonych zabaw i metod w domu, pod okiem rodziców i opiekunów.
Pomieszczenia terapeutyczne i centra rehabilitacyjne, które realizują terapię integracji sensorycznej najczęściej wyposażone są w huśtawki, wałki, miękkie koce, a także materace i maty o różnej twardości i fakturze. Do zabaw i gier terapeuta wykorzystuje także piłki, poduszki i woreczki. Elementem terapii może być układanie klocków, puzzli, a także wykonywanie prostych prac plastycznych. Przydadzą się zatem papier, klej, plastelina, farby czy piasek kinetyczny. Bardzo często w pracy z dziećmi z zaburzeniami integracji sensorycznej wykorzystuje się instrumenty muzyczne, namioty, deskorolki czy masażery [3].
Jeśli to możliwe, ćwiczenia pod okiem terapeuty integracji sensorycznej dziecko powinno wykonywać na boso – pozwala to spotęgować wrażenia sensoryczne odbierane przez receptory na stopach malucha. Program przeznaczony dla dzieci zazwyczaj zawiera szereg rozmaitych ćwiczeń równoważnych, poprawiających koordynację wzrokowo-ruchową oraz kontrolujących właściwą postawę.
Terapia sensoryczna – przykłady ćwiczeń
Aby terapia sensoryczna przyniosła zadowalające efekty, sesje nie powinny trwać dłużej niż 30 minut, a dziecko musi być chętne i zaangażowane. Przymusem i karami niczego nie osiągniemy. Niezwykle ważne jest, by ćwiczenia przyjęły formę zabawy, która będzie atrakcyjna dla najmłodszych i w trakcie której nie odczują, że są poddane rehabilitacji [4].
Tradycyjne ćwiczenia w ramach terapii integracji sensorycznej można wykonać zarówno w ośrodku rehabilitacyjnym, jak i w domu. Poniżej przedstawiamy 5 propozycji ćwiczeń, które zaangażują dziecko.
Ćwiczenie 1. – Tajemnicze pudełko
Do pudełka wkładamy przedmioty o zróżnicowanej strukturze, kształcie i rozmiarze – np. figurkę dinozaura, pompon od czapki, jabłko, folię, plastelinę. Zadaniem dziecka jest – z zamkniętymi lub zasłoniętymi oczkami – odgadnąć, czego dotyka. Kto rozpozna wszystkie przedmioty?
Ćwiczenie wspomaga przede wszystkim układ dotykowy.
Ćwiczenie 2. – Tortilla
Ciasno zawijamy maluszka w koc lub płachtę, bawiąc się dodajemy do środka różne przedmioty udając, że przygotowujemy w restauracji tortillę lub naleśnika z rozmaitymi dodatkami! Co wybieracie?
Ćwiczenie wspomaga przede wszystkim układ dotykowy.
Ćwiczenie 3. – Tor przeszkód
Wspólnie z dzieckiem zorganizujcie wyścig po torze przeszkód. W pokoju ustawcie krzesło, na podłodze połóżcie koc, porozrzucajcie klocki i pudełka, które trzeba będzie ominąć. Ustalcie, w jaki sposób należy pokonać poszczególne etapy toru – co przeskakujemy, a pod czym należy się przeczołgać. Gotowi do startu?
Ćwiczenie wspomaga przede wszystkim układ przedsionkowy.
Ćwiczenie 4. – Turlanie i bieganie
Wybierzcie się na dwór, lub przygotujcie dużą przestrzeń w pomieszczeniu. Wspólnie turlajcie się po podłodze, ścigajcie się lub zagrajcie w berka. Komu wystarczy siły na dłużej?
Ćwiczenie wspomaga przede wszystkim układ przedsionkowy.
Ćwiczenie 5. – Laboratorium
Wspólnie z dzieckiem stwórzcie proste eksperymenty – nalewajcie wodę z małych pojemników do dużych, przesypujcie piasek, ryż, kaszę lub mąkę. Wykorzystajcie różne miski i produkty. Kto wpadnie na najbardziej oryginalny pomysł?
Ćwiczenie wspomaga przede wszystkim układ proprioceptywny.
Poza ćwiczeniami z przedmiotami codziennego użytku, skuteczną terapią, która zaangażuje najmłodszych i sprawi, że ćwiczenia im się nie znudzą, są zabawy i gry z wykorzystaniem Magicznego Dywanu onEVO. Nasze pakiety z obszaru REV wspomagają terapię integracji sensorycznej, kształtują funkcje poznawcze i pomagają rozwijać koordynację wzrokowo-ruchową. Bezpieczny świat rozszerzonej rzeczywistości pozwala dzieciom na beztroską zabawę, bez konieczności dotykania elementów, które mogą je przebodźcować. W zależności od potrzeb dziecka i terapeuty, aplikacje pozwalają także na wykorzystanie realnych przyrządów rehabilitacyjnych.
Pakiety na Magiczny Dywan onEVO, które wykorzystasz w terapii sensorycznej: Magia ruchu, Krok po kroku, Fitness dla najmłodszych.
[1] https://ppzawidow.szkolnastrona.pl/p,137,ruch-to-zdrowie-terapia-zaburzen-sensorycznych [data dostępu: 21.10.2022 r.]
[2] https://ppzawidow.szkolnastrona.pl/p,137,ruch-to-zdrowie-terapia-zaburzen-sensorycznych [data dostępu: 21.10.2022 r.]
[3] B. Wenczyński, ZABURZENIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ ORAZ ICH ODDZIAŁYWANIE NA ROZWÓJ DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM – W OPARCIU O TEORIĘ I PRAKTYKĘ PEDAGOGICZNĄ, https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/28078/WENCZYNSKI_Zaburzenia_Integracji_Sensorycznej_oraz_ich_oddzialywanie_2018.pdf?sequence=1&isAllowed=y [data dostępu: 19.10.2022 r]
[4] https://ppzawidow.szkolnastrona.pl/p,137,ruch-to-zdrowie-terapia-zaburzen-sensorycznych [data dostępu: 21.10.2022 r.]
